تاریخچه ارتودنسی شفاف
در حدود سال های ۱۹۴۵ متخصصان ارتودنسی دریافتند که مجموعه ای دستگاه های متحرک پلاستیکی می توانند دندان ها را با برنامه از پیش تعیین شده جا به جا کنند. برخی از آنها حتی اقدام به ساخت Box الاینر هایی در مطب خود کردند تا با استفاده از آن بتوانند تنظیمات ساده را انجام دهند. اما برای برداشتن گامی پیشرو در این زمینه نیاز به بیمار ارتودنسی بزرگسالی بود که تازه بریس های ارتودنسی اش را برداشته بود.
ارتودنسی نامرئی یا اینویزالاین نتیجه تفکرات زیا چیشتی و کلسی ویرث، دانشجویان دوره ارشد MBA دانشگاه استنفورد بود. ویرث در دوران دبیرستان ارتودنسی سنتی داشت و از آن متنفر بود. چیشتی به تازگی دوره ارتودنسی اش را در بزرگسالی به پایان رسانده بود. او که از نگهدارنده هایی از جنس شفاف استفاده می کرد، متوجه این نکته شد که هنگامی که چند روز متوالی از نگه دارنده اش استفاده نمی کند، دندان هایش به تدریج جا به جا می شوند و پس از استفاده مداوم دوباره به جایگاه قبلی خود باز می گردند.
در ۱۹۹۷، چیشتی و ویرث گرافیک تصویری سه بعدی را در زمینه ارتودنسی به کار گرفتند و تکنولوژی الاین (Align Technologies) و روش اینویزالاین را ایجاد کردند. با کمک و سرمایه گذاری بزرگی از سیلیکون ولی، الاین به زودی صنعت ارتودنسی را چون طوفانی در بر گرفت.
دندانپزشکان و دیگر شرکت های دندانپزشکی در ابتدا به این روش مشکوک بودند، چون نه ویرث و نه چیشتی هیچ گونه آموزش رسمی دندانپزشکی ندیده بودند. ارتودنسی نامرئی در ابتدا در ماه مه سال ۲۰۰۰ در دسترس عموم قرار گرفت و نزد بیماران به محبوبیت بسیاری دست یافت. به زودی محصولات مشابه آن نیز به بازار آمدند.
اولین موقعیت دهنده دندان در سال 1945
در سال 1945 یک متخصص ارتودنسی آمریکایی به نام هارولد دی کسلینگ وسیله ای متحرک با طراحی اختصاصی ابداع کرد که شباهت زیادی به محافظ دهان (گارد دهان) داشت و از لاستیک (رابر) ساخته شده بود. این دستگاه که “موقعیت دهنده دندان” نام گرفت روی هر دو ربع دندان ها را می پوشاند و برای مرتب کردن دندان ها در کنار روش های سنتی ارتودنسی استفاده می شد و درمان را سرعت می بخشید. در حقیقت این دستگاه پیشرو محصولی است که امروز آن را به عنوان الاینرهای شفاف می شناسیم.
آتل های پلاستیکی یک تکه در سال 1960
در اواسط دهه 1960 محققان موفق شدند آتل های پلاستیکی یک تکه را ثبت کنند که در آن زمان برای اصلاح جزئی نا هنجاری دندان ها استفاده می شد. در حالی که آنها هنوز یک میلیون مایل از الاینرهای شفاف و ظریفی که امروزه می شناسیم فاصله داشتند، در اواسط دهه 1970 این آتل های پلاستیکی را به عنوان نوعی درمان ارتودنسی شناختند و کم کم آن را گسترش دادند.
در دهه 1980 جنس پلاستیکی این دستگاه با سیلیکون جایگزین شد. ثبت این دستگاه های الاستومری پیشرفت بزرگی محسوب می شد زیرا برای اولین بار، یک دستگاه سیلیکونی می توانست موقعیت دندان ها را تا 3 میلی متر حرکت دهد.
ارتودنسی نامرئی یا اینویزالاین نتیجه تفکرات زیا چیشتی و کلسی ویرث، دانشجویان دوره ارشد MBA دانشگاه استنفورد بود. ویرث در دوران دبیرستان ارتودنسی سنتی داشت و از آن متنفر بود. چیشتی به تازگی دوره ارتودنسی اش را در بزرگسالی به پایان رسانده بود. او که از نگهدارنده هایی از جنس شفاف استفاده می کرد، متوجه این نکته شد که هنگامی که چند روز متوالی از نگه دارنده اش استفاده نمی کند، دندان هایش به تدریج جا به جا می شوند و پس از استفاده مداوم دوباره به جایگاه قبلی خود باز می گردند.
اولین سیستم الاینر شفاف در سال 1993
اولین سیستم الاینر شفاف در سال 1993 توسط جان شریدان، متخصص ارتودنسی آمریکایی به عنوان نگهدارنده Essix طراحی و ساخته شد که همچنان مورد استفاده قرار می گیرد. اکنون، نه تنها می توان تنظیمات و طراحی را در آزمایشگاه انجام داد، بلکه می توان پلاک را به صورت جداگانه تغییر داد تا با قرار دادن پین های کوچک، حرکت دندان های مختلف اعمال شود. اصطلاح Essix مخفف کلمه S – Six یا Sheridan’s Simple System (سیستم ساده ی شریدان) است.در حالی که نگهدارنده Essix همچنان موفقیت هایی را تجربه می کرد، فقط می توانست دندان ها را به میزان محدودی حرکت دهد و به همین ترتیب عمدتا برای اصلاح جزئی دندان های جلو استفاده می شود.
اولین سیستم Invisalign
در سال 1997، دو دانشجوی دانشگاه استنفورد Zia Chishti و Kelsey Worth اولین سیستم الاینرهای شفاف در جهان را اختراع کردند. این مفهوم که به عنوان Invisalign شناخته می شود شامل مجموعه ای از ترازکننده های پلاستیکی شفاف قابل جابجایی است که هدف آن بزرگسالانی است که به دنبال درمان ارتودنسی محتاطانه هستند.
در این سال، چیشتی و ویرث گرافیک تصویری سه بعدی را در زمینه ارتودنسی به کار گرفتند و تکنولوژی الاین (Align Technologies) و روش اینویزالاین را ایجاد کردند. با کمک و سرمایه گذاری بزرگی از سیلیکون ولی، الاین به زودی صنعت ارتودنسی را چون طوفانی در بر گرفت.
مراحل درمان ارتودنسی نامرئی
تخصص ارتودنسی با اختراع پلاک های شفاف متحرک توسط چیشتی و ویرث در سال ۱۹۹۷ جهش بزرگی داشت و امروزه واقعا درمان نامرتبی دندان ها با دستگاه ارتودنسی نامرئی ممکن است.
جا به جایی دندان از طریق ارتودنسی (OTM) با پلاک های شفاف ارتودنسی نامرئی شامل ساخت مجموعه ای از پلاک های مختلف برای دندان های بالا و پایین است که به تدریج تغییر می کنند و ظاهری مشابه هم دارند. اولین سری پلاک ارتودنسی نامرئی ممکن است شباهت بسیاری به دندان های خود بیمار داشته باشد تا بیمار به استفاده از آنها عادت کند.
پلاک های ارتودنسی نامرئی معمولا هر دو یا هر چهار هفته یک بار تعویض می شوند و هر سری از این پلاک ها با سری قبلی تفاوتی جزئی دارد که باعث می شود دندان به تدریج به سمت جای درست خود هدایت شود. درمان به این شیوه ممکن است تا دو سال طول بکشد که طول دوره درمان به شدت مشکلات و همکاری بیمار در استفاده از پلاک بستگی دارد.
شروع درمان ارتودنسی نامرئی
مدارک لازم برای شروع درمان ارتودنسی نامرئی می تواند فرم ارسال پرونده، قالب دندان های بالا و پایین در پلی وینیل سیلوکسین، عکس های رادیولوژی پانورامیک و پری اپیکال از دندان و عکس از پروفایل صورت و داخل دهان بیمار را در بر بگیرد. در برخی موارد اسکن دیجیتال جای قالب را می گیرد.
تولید ارتودنسی نامرئی در لابراتوار
زمانی که مدارک اولیه به لابراتوار می رسد، مراحل درمان توسط تیم آزمایشگاهی آماده می شود تا متخصص ارتودنسی آن را تایید کند. این مراحل درمان شامل مطالعاتی با فرمت پی دی اف است که در آن مدل سه بعدی دندان های بیمار قرار دارد. این مطالعات در ابتدا وضعیت فعلی دندان های بیمار را بر اساس قالب های تهیه شده نشان می دهند و سپس وضعیت دندان ها را پس از درمان با ارتودنسی نامرئی نشان می دهند.
همچنین در این مرحله تعداد فازهای درمان یا تعداد پلاک هایی که بیمار در طول درمان احتیاج خواهد داشت مشخص می شود. زمانی که که همه این مطالعات مورد تایید قرار گرفت، مرحله تولید پلاک های ارتودنسی نامرئی آغاز میشود.
در این مرحله ابتدا مجموعه ای از مدل های پلاستیکی با پرینتر سه بعدی تولید می شود و سپس این مدل ها برای حرارت گرفتن فرستاده می شوند تا پلاک های نهایی تولید شوند. بیمار با پلاک های آماده و دستور العملی برای استفاده به خانه فرستاده یم شود و پس از آن همه چیز به بیمار و استفاده او از پلاک ها بستگی دارد.
مراقبت از ارتودنسی نامرئی
موفقیت درمان با ارتودنسی نامرئی بستگی فراوانی به همکاری بیمار دارد. بیماران معمولا در ابتدا از پلاک ها بسیار راضی هستند چون آنها تقریبا نامرئی هستند و می توانند برای غذا خوردن و مسواک زدن از دهان بیرون آورده شوند. تحقیقی در سال ۲۰۰۷ میلادی نشان داده است که بیماران درمان شده با پلاک های نامرئی درد و تاثیرات منفی کمتری در کیفیت زندگی را نسبت ارتودنسی ثابت گزارش می کنند. عیب بزرگ این شیوه درمانی این است که بیمار بر استفاده از پلاک کنترل کامل دارد.
پلاک های ارتودنسی نامرئی باید روزانه ۲۰ تا ۲۲ ساعت استفاده شوند. تصور کنید که بیماری پلاک هایش را برای خوردن وعده کوچکی در جلوی تلویزیون در می آورد. آخر شب است و بیمار خسته است و ممکن به خواب برود. پیش از آنکه بیمار متوجه شود، صبح شده است و پلاک ها در حدود هشت ساعت خارج از دهان او بوده اند. این سهل انگاری به برنامه ریزی دقیق جا به جایی دندان ها صدمه بسیاری می زند.
اگر نوجوانی در مدرسه پلاک های ارتودنسی نامرئی اش را دربیاورد و آنها را گم کند، درمان برای هفته ها به تاخیر می افتد. اگر بیمار بزرگسالی به سفری کاری و یا تفریحی برود و پلاکش را فراموش کند نیز همین اتفاق می افتد.
برخی از تولید کنندگان ارتودنسی نامرئی در فواصل زمانی بررسی هایی بر دندان بیمار انجام می دهند. اگر بیماری بر طبق برنامه پیش نرود، اصلاحات و تصحیح پلاک آنها با تاخیر انجام می شود. برای مثال یکی از این تولید کنندگان در هر مرحله از درمان تنها چهار پلاک تولید می کند که راحت تر بتواند تغییرات را در طول زمان اعمال کند.
نکات مهم ارتودنسی نامرئی
زمانی که ارتودنسی نامرئی در سال ۲۰۰۰ به دنیای ارتودنسی قدم گذاشت، تنها برای حل مشکلات ساده دندانی در نظر گرفته شده بود. چنان که در طول زمان این درمان پیشرفت کرده است، تولید کنندگان برنامه های درمان پیچیده تری را از دندانپزشکان می پذیرند. هنوز تحقیقات بسیاری برای رشد و بهبود استفاده از پلاک های نامرئی مورد نیاز است.
معمولا پلاک های ارتودنسی نامرئی هر سری دو تا چهار هفته استفاده می شوند، اما هیچ شواهد روشنی برای وجود پروتکل خاصی وجود ندارد. تحقیقات در دانشگاه فلوریدا این فرضیه را که فرسودگی مواد تشکیل دهنده پلاک باعث عدم پیشرفت درمان در طول هفته دوم استفاده می شود، مورد آزمایش قرار داد.
این مطالعه در سال ۲۰۱۲ در تلاش برای یافتن شواهد، به امکان استفاده از یک پلاک برای هفته اول و سپس جایگزین کردن آن در هفته دوم با پلاکی دقیقا مشابه پرداخت. محققان می خواستند بدانند که این پروتکل نتیجه بهتری در جابه جایی دندان دارد یا خیر و اینکه فرسایش مواد تشکیل دهنده پلاک فاکتور تعیین کننده ای در درمان به حساب می آید یا خیر.
یکی از گروه های مورد مطالعه برای دو هفته درمان دو پلاک دریافت کردند و گروه دیگر برای دو هفته درمان یک پلاک دریافت کردند. این مطالعه تایید کرد که یافته های قبلی در مورد اینکه بیشترین جا به جایی دندان در دوره دو هفته ای در هفته اول رخ می دهد، درست است. اما هیچ تغییری در میان دو گروه به دلیل تعویض پلاک در هفته دوم پیدا نشد. محققان به این نتیجه رسیدند که فرسایش مواد تشکیل دهنده ارتودنسی نامرئی فاکتور تعیین کننده ای در درمان نیست.